Kiểm sát việc thi hành bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật là một trong những chức năng, nhiệm vụ quan trọng của ngành Kiểm sát nhân dân. Một mặt hoạt động kiểm sát thi hành án dân sự đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa trong công tác thi hành án, một mặt bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của các bên đương sự.

Trong bối cảnh nhiều vụ việc cưỡng chế kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất ngày càng phức tạp và có xu hướng gia tăng, vai trò của Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) trong việc giám sát chặt chẽ quá trình thi hành án trở nên rất quan trọng.Đặc biệt, đối với các trường hợp người phải thi hành án không tự nguyện giao tài sản đã thế chấp cho ngân hàng, cơ quan thi hành án buộc phải áp dụng biện pháp cưỡng chế để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.

 

Kiểm sát viên Viện KSND khu vực 8 – Gia Lai trực tiếp kiểm sát việc cưỡng chế kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Có thể thấy rằng, công tác kiểm sát thi hành án dân sự nói chung và kiểm sát việc cưỡng chế, kê biên tài sản nói riêng có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào hoạt động tư pháp. Vấn đề này được thực hiện qua một số điểm sau: 

Thứ nhất, bảo đảm tính pháp lý, minh bạch trong quá trình cưỡng chế: 

Viện Kiểm sát nhân dân đóng vai trò then chốt trong việc kiểm tra, giám sát các thủ tục cưỡng chế, kê biên tài sản nhằm bảo đảm quá trình thi hành án được thực hiện đúng quy định pháp luật, công khai và minh bạch.

Điển hình như: Trong vụ cưỡng chế giao tài sản cho bà Ngô Thị H (thôn Đoàn Kết, xã Ia Dơk, tỉnh Gia Lai) – người mua tài sản bán đấu giá thi hành án, do người phải thi hành án vắng mặt tại địa phương, Chấp hành viên Phòng THADS Khu vực 8 – Gia Lai đã thực hiện việc tống đạt và niêm yết theo quy định. Qua kiểm sát, Kiểm sát viên phát hiện thời hạn niêm yết chưa đủ 10 ngày theo khoản 3 Điều 42 Luật Thi hành án dân sự, nên đã yêu cầu Chấp hành viên điều chỉnh lại thời gian giao tài sản, bảo đảm tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Thứ hai, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan: 

Vai trò của Viện Kiểm sát không chỉ dừng ở việc giám sát thủ tục hành chính, mà còn thể hiện trách nhiệm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Đặc biệt, trong những vụ việc phức tạp như thi hành án đối với tài sản thế chấp, khi người phải thi hành án không tự nguyện giao tài sản, sự có mặt của Viện Kiểm sát càng cần thiết nhằm bảo đảm quá trình cưỡng chế diễn ra khách quan, đúng pháp luật, không làm ảnh hưởng quyền lợi chính đáng của các bên. 

Điển hình như: trong vụ việc thi hành Quyết định số 04/QĐ-CCTHADS tại xã Ia Krêl, huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai, Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 8 – Gia Lai đã trực tiếp tham gia kiểm sát toàn bộ quá trình kê biên và cưỡng chế tài sản. Cán bộ kiểm sát không chỉ theo dõi việc tuân thủ trình tự, thủ tục mà còn giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan, gồm người phải thi hành án và người được thi hành án. Nhờ đó, các bên hiểu rõ trách nhiệm pháp lý của mình, hợp tác với cơ quan thi hành án, giúp quá trình cưỡng chế diễn ra thuận lợi, đúng kế hoạch và không phát sinh khiếu nại, xung đột.

Sự tham gia kịp thời và nghiêm túc của Viện kiểm sát trong vụ việc này không chỉ bảo đảm tính khách quan, minh bạch của hoạt động cưỡng chế, mà còn góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, củng cố niềm tin của nhân dân vào tính nghiêm minh, công bằng và nhân văn của pháp luật. Đây là minh chứng cụ thể cho vai trò “vừa giám sát – vừa bảo vệ” của Viện kiểm sát trong công tác thi hành án dân sự hiện nay.

Thứ ba, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân và khẳng định tính nghiêm minh của pháp luật 

Công tác kiểm sát cưỡng chế không chỉ là hoạt động nghiệp vụ, mà còn là phương tiện khẳng định vai trò của ngành Kiểm sát trong việc bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa, củng cố niềm tin của người dân vào công lý.

Điển hình như: Trong vụ cưỡng chế kê biên tài sản của bà Phan Thị Ngọc H (xã Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) theo Quyết định số 03 ngày 24/02/2025, do vụ việc có tính chất phức tạp và đương sự không hợp tác, Lãnh đạo Viện KSND Khu vực 8 đã phân công Kiểm sát viên tham gia kiểm sát ngay từ giai đoạn chuẩn bị.
Thông qua công tác kiểm sát, vận động và thuyết phục, đương sự đã tự nguyện giao tài sản để cơ quan thi hành án tiến hành kê biên theo đúng quy định.

 

Kiểm sát viên Viện KSND Khu vực 8 – Gia Lai làm việc, vận động, thuyết phục đương sự tự nguyện chấp hành việc thi hành án dân sự

Hoạt động kiểm sát thi hành án dân sự, đặc biệt là kiểm sát cưỡng chế, kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, là một nhiệm vụ không thể thiếu vai trò của ngành Kiểm sát. Thực tiễn đã chứng minh, Viện KSND Khu vực 8 – Gia Lai luôn thể hiện rõ vai trò giám sát, bảo đảm pháp luật được thực thi nghiêm túc, quyền lợi hợp pháp của công dân được bảo vệ, góp phần quan trọng vào việc duy trì trật tự, kỷ cương pháp lý và tăng cường tính công bằng, minh bạch trong hoạt động tư pháp./.

Nguyễn Thanh Diệp – Viện KSND khu vực 8